Een fijn pluspunt van dimbare inbouwspots en andere dimbare led systemen is dat ze zich egaal en geleidelijk laten dimmen. Zo kun je de ambiance in je woonkamer, eetzaal, badruimte en slaapkamer makkelijk naar je hand zetten, zonder dat er flikkeringen optreden. Het aanschaffen van de juiste dimmer voor je led lampen heeft echter iets meer aandacht nodig dan je zou wensen. Vooral de driver van de verlichting speelt een belangrijke rol.
Waarom de driver zo belangrijk is bij dimmen
Nog voordat je een bepaald type dimmer kiest, is het goed om aandacht te besteden aan de driver van je led verlichting. Hoge kwaliteit led systemen met meerdere lampen zijn haast altijd voorzien van een driver ofwel lichtregelaar. Die zorgt ervoor dat alle lichtbronnen binnen het systeem continu dezelfde stroomsterkte geleverd krijgen en zo continu even helder stralen.
De meeste hedendaagse led dimmers werken niet rechtstreeks op je lampen maar op de driver. Immers door de driver te ’dimmen’, worden alle lichtpunten meteen evenredig gedimd. Het type dimmer welke je aanschaft moet dus in de eerste plaats kunnen samenwerken met de driver van je led verlichting. Worden je lampen bijvoorbeeld geregeld door een 0-10V driver, dan is een 0-10V dimmer de ideale partner.
Welke led dimmers zijn er
Er zijn uiteenlopende dimmers voor led verlichting, maar niet alle soorten zijn geschikt voor alle drivers en lampen. Op basis van de drivers die in Nederland het meeste gebruikt worden bij led verlichting in huis, zijn de volgende 3 dim-technieken het meest gangbaar:
0-10V dimmen (nul tot tien Volt dimmen)
1-10V dimmen (één tot tien Volt dimmen)
DALI dimmen (Digital Addressable Lighting Interface)
0-10V dimmen en 1-10V dimmen worden officieel beschouwd als analoge dim-technieken, maar dat maakt ze zeker niet ongeschikt voor moderne led systemen. De dimmers kun je prima integreren met Domotica en app-gestuurde verlichting in slimme woningen. DALI is een puur digitale dim-techniek die eerder gebruikt wordt in grotere woningen met wat zwaardere en geavanceerdere led verlichting.
0-10V dimmen
0-10V dimmen behoort tot de oudere en meest eenvoudige technieken om led verlichting goed te dimmen. De dimmers kunnen gemakkelijk worden aangesloten en zijn gemiddeld niet duur in aanschaf. Hoe werkt 0-10V dimmen? In hoofdlijn komt het erop neer dat een 0-10V dimmer niet direct op je lampen werkt, maar op de driver van het systeem. De dimmer voorziet de driver van een laagspanning die gevarieerd kan worden tussen 10 Volt en 0 Volt. Bij een toevoer van 10 Volt schijnen je lichtbronnen op volle sterkte en bij een toevoer van 0 Volt is de verlichting uit. Tussen het maximum en het minimum zitten een heleboel dim-mogelijkheden, die per model verschillen. Ook de bediening van een 0-10V dimmer verschilt per merk en model (draaiknop, up- en down toetsen, nummer-toetsen, afstandsbediening, smart bediening).
1-10V dimmen
1-10V dimmen is een recentere dim-techniek en wordt daarom veel toegepast bij led verlichting in nieuwbouwwoningen. De basiswerking van 1-10V dimmen is hetzelfde als bij 0-10V dimmen, maar de minimale laagspanning is dus 1 Volt i.p.v. 0 Volt. Dit betekent dat je led lampen ook bij de laagste dimstand nog op 40% van hun vermogen blijven branden. Voor het uitschakelen van de verlichting zit er een geïntegreerde schakelaar in de dimmer. Het voordeel van 1-10V dimmen is dat de driver van je led verlichting volledig uitgeschakeld wordt wanneer de lampen uit zijn, waardoor hij minder energie verbruikt en vele jaren langer meegaat. Om een 1-10V dimmer te kunnen installeren moeten je dimbare inbouwspots voorzien zijn van een 1-10V driver.
DALI dimmen
DALI staat voor Digital Addressable Lighting Interface. Het is een digitale vorm van dimmen die een stuk geavanceerder is dan de analoge technieken als 0-10V dimmen en 1-10V dimmen. In combinatie met een lichtmeter kan een DALI dimmer daglichtafhankelijk dimmen, waarbij er rekening wordt gehouden met de lichtinval van buitenaf. DALI opent ook mogelijkheden om een lichtplan voor je woning te programmeren en zo op termijn energie te besparen. Uiteraard zijn DALI dimmers aanzienlijk duurder in aanschaf en vereisen ze een professionelere installatie.
